U uvodnom obraćanju sekretar Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj Opštine Bijelo Polje Armin Sijarić pozdravio je prisutne i naglasio da je na osnovu člana 33 Zakona o žaštiti prirode (“Službeni list Crne Gore”, br.54/16 i18/19), člana 58 stav tačka 16  Zakona o lokalnoj samoupravi, člana 78 stav 1 člana16 Statuta Opštine Bijelo Polje i člana 22 i 23 Odluke o načinu i postupku učešća lokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova, Predsjednik Opštine donio  Zaključak kojim se utvrđuje Nacrt Studije žaštite rijeke Ćehotine u opštini Bijelo Polje i stavlja  na Javnu raspravu u trajanju od 20 (dvadeset ) dana počev od 03.09.2024. do 23.09.2024. godine.

Javnu raspravu sprovodi Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj Opštine Bijelo Polje  prema Planu javne rasprave, koji je sastavni dio ovog Zaključka. Nacrt  Studije rijeke Ćehotine u opštini Bijelo Polje objavljen je na web sajtu Opštine Bijelo Polje www.bijelopolje.co.me  i tom prilikom pozvani gradjani, privrednici, mjesne zajednice, nevladine organizacije, organi,javne službe i stručne institucije da se uključe u proces javne rasprave i daju svoj doprinos da sadržaj  studije bude što kvalitetniji. Primjedbe, predlozi i sugestije dostavljaju se Sekretarijatu za ruralni i održivi razvoj, koji će nakon sprovedene javne rasprave sačiniti izvještaj i objaviti ga  na web sajtu Opštine Bijelo Polje, koji stupa na  snagu  danom donošenja.  

            U uvodnom izlaganju obratila se koordinatorka izrade studije dr.Milka Rajković-Mitrović dip.biolog i iznijela osnovne podatke o zaštićenom području. Ideja žaštite gornjeg toka Ćehotine na teritoriji opštine Bijelo Polje bazirana je na zaštiti površinskih voda, biodiverziteta rijeke i okolnog područja, kao i samog pejzaža kanjona rijeke Ćehotine i okolnog prostora. Predmetno područje obuhvata izvor Glavu Ćehotine i gornji tok od 6,5 km u opštini Bijelo Polje na dijelu teritorije  sela Bliškovo. Rajković-Mitrović se osvrnula na identifikacionu listu koja obuhvata:

-Zaštićeno područje u prostorno-planskoj dokumentaciji.

-Osnovne vrijednosti zaštićenog područja.

-Nacionalna kategorija zaštićenog područja.

-Kategorija upravljanja zaštićenim područjem prema klasifikaciji IUCH-a.

-Medjunarodni Status žaštite.

-Položaj žaštićenog područja.

-Opis grance žaštićenog područja.  

Koordinatorka je napomenula da je zaštićeno područje identifikovano kao integrisano kopneno i vodeno  područje”Rijeka Ćehotina”,  pripada vrsti zaštićenog područja”Spomenik prirode”  II (drugoj ) i III (trećoj) zoni zaštite. Druga zona obuhvata 5,89 ha a treća 510,80 ha. Ukupna površina ZP iznosi 516,69 ha. 

Buduće zaštićeno područje”Rijeka Ćehotina” nalazi se na teritoriji opštine Bijelo Polje. Područje obuhvata prostor oko izvorišnog dijela rijeke Ćehotine sjeverno od planine Stožer, saobraćajno povezano magistralnim putem koji vodi od  Bijelog Polja preko Tomaševa i Vraneške doline do Pljevalja. Pripada katastarskim opštinama Kovren i Bliškovo.                                                                                                                                                                                        

U daljem izlaganju koordinatorka se osvrnula na prirodne i predione  odlike zaštićenog područja koje obuhvataju fizičke karakteristike žaštićenog područja , geografski položaj i geodetske karakteristike, hidrološke i hidrografske karakteristike, karakterstike bodiverziteta zaštićenog područja, vegetaciju, floru I faunu, poljoprivredu zaštićenog područja. Osvrnula se i na smjernice koncept zaštite smjernice i uslove zaštite prirode u zaštićenom području,kao i upravljanje i finansiranje zaštićenim područjem.

  Podaci iznijeti u dijelu studije karakteristike biodiverziteta zaštićenog područja dati su na  osnovu terenskih istraživanja koja su sprovedena tokom 2023. godine. Ovim izvještajem obuhvaćene su biljne vrste koje su najviše zastupljene kao i one koje predstavljaju najvažnije elemente flore svakog područja. Istraživano područje rijeke Ćehotine odlikuje se značajnim šumskim bogastvom a od drveća izdvajaju se: smrča, jela, crni bor, bijeli bor, bukva, hrast, kitnjak, crni i obični grab. Na predmetnom području identifikovane su 84 vrste mikrogljiva, 70 vrsta dnevnih leptira, 36% od ukupnog broja(192) registrovanih vrsta u Crnoj Gori, kao i tvrdokrilci, puževi, vodozemci i sisari.                                                                                                                                                         

Ovaj rejon pripada ibarskom rejonu koji se odlikuje planinskom klimom i kraćim vegetacionim periodom, dužim snježnim pokrivačem, oštrim ali mirnim zimama. Najvažnija poljoprivredna grana je stočarstvo, zatim govedarstvo, ovčarstvo, a u manjem broju svinjarstvo, konjarstvo i živinarstvo. Voćarstvo je zastupljeno na manjim zasadima mješovitog kontinentalnog voća gdje šljiva zauzima glavno mjesto, zatim jabuka. Prisutna su i pojedinačna stabla trešnje. Sa lijeve strane nizvodno nalazi se i jedan mali zasad jagode, a nedaleko od mjesta gdje se uliva desna pritoka Ćehotine zvana “Krivača” zasad maline u osnivanju.                                                                                                                               

Zaštićeno područje “rijeke Ćehotine” ima sljedeća svojstva: raznolikost, integralnost, ekološku funkciju, kulturno –istorijsku funkciju, očuvanost I ugroženost  zaštićenog područja. U dijelu zaštićenog područja sa režimom zaštite II stepena(druga zona)  sprovodiće se aktivna zaštita koja podrazumijeva moguće intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja stanja zaštićenog područja.

Neke od dozvoljenih aktivnosti pod režimom II stepena su: sprtsko rekreativni ribolov u periodu od 1. maja po sistemu ”uhvati I pusti”, kontrolisane posjete u obrazovne, rekreativne i turističke svrhe, kontrolisana naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa. Neke od zabranjenih aktivnosti su: ribolov na 5 godina zbog oporavka populacije potočne pastrmke, postavljanje ili izgradnja objekata, promjena namjene površine, nekontrolisana sječa šume bez dozvole, zagadjenje i ugrožavanje rijeke.

Neke od dozvoljenih aktivnosti pod režimom 3 stepena su: sportsko-rekreativni turizam u skladu sa propisima koji regulišu slatkovodno ribarstvo, uređenje i korišćenje pješačkih i rekreativnih staza na kopnu, lov divljači u skladu sa propisima koje reguliše zakon o lovstvu.     

Neke od zabranjenih aktivnosti su: zagadjenje, oštećenje ili ugrožavanje kopnenih i riječnih ekosistema, prirodna staništa i vrste, promjenu namjenu površine, ograničava se upotreba pesticide i đubriva koji nijesu organskog porijekla.                                         

Prema članu 35 Zakona o zaštiti prirode za prirodno dobro za koje se na osnovu studije zaštite utvrdi da ima svojstvo zaštićenog prirodnog dobra donosi se Akt o proglašenju zaštićenog prirodnog dobra koji se upućuje na usvajanje jedinici lokalne samouprave, po predhodno pribavljenoj saglasnosti Ministarstva i mišljenje organa državne uprave nadležnih za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i poslove kulture. Nakon toga, opština Bijelo Polje imenuje upravljača-tijelo koje će biti zaduženo za direktno upravljanje predmetnim zaštićenim područjem. Koordinatorka  je napomenula  da je poželjno da to budu predstavnici mjesnih zajednica i da u upravljačkim strukturama bude lokalno stanovništvo koje najbolje poznaje taj predio. Koordinatorka se osvrnula i na posledice koje će proisteći zaštitom područja.                        

Nakon izlaganja  koordinatorke  obratio se i saradnik u izradi studije dr Zlatko Bulić koji je govorio o saradnji lokalnog stanovništva i lijepim iskustvima tokom izrade studije na tetrenu sela Bliškovo i Kovren.                           

Sugestije i primjedbe istakao je mještanin sela Bliškovo Miloš Kljajević koji će svoje sugestije i primjedbe dostaviti  Sekretarijatu za ruralni i održivi razvoj opštine Bijelo Polje.                                          

Svoje komentare dostavio je pisanim putem Rade Čović iz sela Stožer, opština Bijelo Polje koji će biti proslijedjeni na razmatranje.