Stara bjelopoljska varoš počela je da se oblikuje u prvim decenijama XIX vijeka. Strahujući od Karađorđevih ustanika što su bili doprli već do Sjenice, Turci su 1806. godine obnovili kameni zid sa puškarnicama opasavši jezgro kasabe. Na njemu je bilo nekoliko kapija koje su nosile imena prema kvartovima bogatih porodica u čijoj su se blizini nalazile sa glavnom kapijom kod starog mosta na Limu. Tadašnji glavni putevi iz mjesta vodili su prema Novom Pazaru i Sjenici.
Naselje su u početku činile mahale, da bi se kasnije sa prilivom stanovništva iz okoline i doseljenika iz drugih krajeva počelo širiti ravnicom oko Lima. Gradski oblik razvijenog tipa Bijelo Polje je dobilo kada su se prostori između ulica popunili kućama i mahale spojile sa rubnim djelovima. Orijentalni tip arhitekture dominirao je u samom jezgru. Krivudave i uske ulice sa kaldrmom bile su uokvirene kamenim zidovima, a trgovačko-zanatskim središtem dominirale su radnje i dućani.
Što se varoš više širila tako se i njena arhitektura razvijala prema uslovima i potrebama sredine. Većina kuća građena je sa elementima orijentalnog stila. Prvi sprat bio je od kamena, a gornji, nešto širi, od čatme, gdje se izlazilo uskim spoljnim drvenim stepenicama, ili unutrašnjim iz podrumskih prostorija. Spoljne stepenice vodile su na balkonsko proširenje sa kojeg se ulazilo u predsoblje, kuhinju i sobe na čije se prozore umjesto staklenih okana postavljala hartija ili tanka, providna koža. Zastakljene prozore sa rešetkama imale su samo kuće najbogatijih ljudi. Jednospratna zdanja na periferiji građena su od dvorednih drvenih direka opletenih prućem između kojih se ubacivala glina, i jednorednih, oblaganih blatom. Pokrivana su daskom, ćeramidom ili ražanom slamom.
U dvorištima muslimanskih kuća stajale su pomoćne zgrade za žensko osoblje sa bunarima čija se voda upotrebljavala za pranje i druge potrepštine, dok je za piće donošena tekuća izvorska voda. U turskim kasarnama i džamijama koristila se voda sa izvorišta na Obrovu i Babića Brijegu koja je do varoši doticala cijevima od pečene gline. U širokim avlijama bogatijih mještana okruženim kamenim zidovima bile su kruške, jabuke i manji vrtovi, a kućni prilazi kroz avlije prekrivani su rječnim oblucima. U prostranim dvorištima zdanja na obodima čaršije ograđenim plotovima nalazile su se i malene parcele pšenice, ječma ili krompira, ambari i koševi za kukuruz pleteni od pruća i pokriveni šindrom.
Duž ulica varoškog jezgra stojali su dućani, zbijene trgovačke zgradice sa širokim drvenim vratima. Od viših stambenih zdanja, pored turskog zatvora, kasarne, oficirske menze, zgrade turskih upravnih organa isticale su se kule i čardaci. Kamene kule visoke devet a široke šest metara građene su na tri sprata od kojih su prva dva služila za odbranu, a treći za stanovanje. Čardaci su kao i kule bili vlasništvo bogatih begovskih i trgovačkih porodica. Pokrivani su daskom i građeni na dva sprata (prvi od kamena, omalterisan iznutra, a drugi od brvana). Bogatim vlasnicima služili su u kriznim prilikama za odbranu i stanovanje. Saobraćaj se prema čaršiji odvijao uskim, oskudno nasutim džadama preko mostova od tesane borovine. Stari most na Limu koji je spajao varošsa Nikoljcem sagradili su Turci. Sastojao se od kamenog pravougaonog nosača u sredini rijeke od kojeg su prema obalama vodile drvene konstrukcije. I ovaj kao i druge malobrojne manje mostove na rječicama u okolini često su rušile poplave.
Društveni život
U drugoj polovini XIX i početkom prošlog vijeka Bijelo Polje je bilo zanatsko-trgovački centar Bihorske oblasti. Većina roba kretala se je na istok prema Kosovu i Makedoniji i južno prema Skadru. Od zanata bili su razvijeni : bojadžijski, svjećarski, kujundžijski, ćurčijski, mutavdžijski, samardžijski, potkivački, sarački, ćilimarski, terzijski, tenećadžijski, lončarski i kovački. U planinskom dijelu bjelopoljskog kraja uglavnom je bilo zastupljeno stočarstvo, dok su u plodnoj kotlini i na obodima intenzivnije gajeni kukuruz, pšenica, ječam i ovas, povrće i voće. Poznata bjelopoljska rakija prodavana je u Beranama, Sjenici i Pljevljima. U nekim prisojnim selima sadio se i duvan. Poljoprivredni proizvodi prodavani su subotom na centralnom gradskom trgu a stoka u Nikoljcu.
Poslije Balkanskih ratova zemljoradnja i trgovina dobijaju veći značaj. Iako su bile zadržane ranije trgovačke veze sa Skopljem, Solunom i Sarajevom, od dvadesetih godina prošlog vijeka tok roba usmjeren je prema Srbiji i centralnoj Crnoj Gori. Zdravstvena zaštita je bila slabo razvijena. Crnogorske vlasti su po oslobođenju grada od Turaka, odmah postavile svog ljekara, u vrijeme austro-ugarske uprave u varoši je radio jedan ljekar i takvo stanje će potrajati sve do tridesetih godina kada je otvorena prva bolnica sa osamnaest kreveta i dva liječnika. Od 1856. godine grupe učenika pravoslavne vjeroispovijesti podučavali su u početku bogoslovi, a kasnije učitelji koje su na molbu crkvene opštine slale srbijanske vlasti. Turska svjetovna niža srednja škola radila je od 1871 do 1912. godine. Neposredno pred oslobođenje od Turaka osnovano je nekoliko škola u nekim od rubnih sela (Brzava, Stožer, Femića Krš). U godinama nakon Prvog svjetskog rata bjelopoljski kraj imao je 23 škole i većinom su bile smještene u kućama bogatijih ljudi, a 1926. godine u varošije otvorena niža gimnazija. Tokom istog perioda počinju da se formiraju i prva kulturno-umjetnička društva, sportski klubovi, esnafska i druga udruženja.
